ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಕೃಷಿ ಸಿಂಚಾಯಿ ಯೋಜನೆ (PMKSY): ಕೃಷಿಗಾಗಿ ನೀರಿನ ಸಮರ್ಪಕ ಬಳಕೆ
ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಕೃಷಿ ಸಿಂಚಾಯಿ ಯೋಜನೆ (PMKSY) 2015ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು. ಈ ಯೋಜನೆಯ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶ ಕೃಷಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ನೀರಿನ ಸರಬರಾಜು ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಸಮರ್ಪಕ ಬಳಕೆ ಮೂಲಕ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೃಷಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು. “ಹರ್ ಕೇಟ್ ಕೋ ಪಾನಿ” (ಪ್ರತಿ ಹೊಲಕ್ಕೆ ನೀರು) ಎಂಬ ಧ್ಯೇಯವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಈ ಯೋಜನೆ, ಭಾರತೀಯ ಕೃಷಿಕರನ್ನು ಸಹಾಯ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ದೇಶದ ನೀರಾವರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ಯೋಜನೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳು
ನೀರಾವರಿಯನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವುದು:
ಹೆಚ್ಚು ಬೇಸಾಯ ನೆಲಗಳನ್ನು ನೀರಾವರಿ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ತರಲು.
ನೀರಿನ ಸಮರ್ಪಕ ಬಳಕೆ:
“ನೀರು ಉಳಿಸಿ, ಹೆಚ್ಚು ಬೆಳೆ” (More Crop Per Drop) ತಂತ್ರವನ್ನು ಅನುಸರಿಸುವುದು.
ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣೆ:
ಜಲಾಶಯ ನಿರ್ಮಾಣ, ನೀರಿನ ಸಂಗ್ರಹಣಾ ಕ್ರಮ, ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಒಡಕು ನಿರ್ಮಾಣ.
ಮಣ್ಣಿನ ಫರ್ಟಿಲಿಟಿ:
ಮಣ್ಣಿನ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಕಾಪಾಡಲು ಸೂಕ್ತ ನೀರಾವರಿ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವುದು.
ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು
ನೀರಾವರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ದಿ:
ಚಿಕ್ಕ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಮ ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ.
ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ವೇಗವಾಗಿ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಲು ಅನುದಾನ.
ಮೈಕ್ರೋ ಇರಿಗೇಷನ್ (Micro Irrigation):
ಡ್ರಿಪ್ ಇರಿಗೇಷನ್ ಮತ್ತು ಸ್ಪ್ರಿಂಕ್ಲರ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುವುದು.
ಜಲಸಂಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆ:
ಪೈಪ್ಲೈನ್ ಮೂಲಕ ನೀರಿನ ವಿತರಣೆಯನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದು.
ಶೇಖರಣೆ ತಾಂತ್ರಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಅನುಸ್ಥಾಪನೆ.
ಜಲಜೀವನ:
ಕೃಷಿಗೆ ನೀರಿನ ಶಾಶ್ವತತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಲು ಸ್ಥಳೀಯ ಜಲ ಶೇಖರಣೆ ವಿಧಾನಗಳು.
ಅಗತ್ಯಪಡೆಯುವ ಕ್ರಮಗಳು
ಅರ್ಹತೆಯುಳ್ಳ ರೈತರು:
ಅಲ್ಪ ಮತ್ತು ಸಣ್ಣ ರೈತರು ಯೋಜನೆಗೆ ಅರ್ಹರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಜಮೀನು ಮಾಲೀಕರು, ನೀರಾವರಿ ಯೋಜನೆಯಾದರೂ ಇಲ್ಲದವರು.
ಅರ್ಜಿಯ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ:
ಸ್ಥಳೀಯ ಕೃಷಿ ಇಲಾಖೆಯ ಮೂಲಕ ನೋಂದಣಿ.
ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಪೋರ್ಟಲ್ ಮೂಲಕ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಅರ್ಜಿ.
ಅಗತ್ಯ ದಾಖಲೆಗಳು:
ಜಮೀನು ದಾಖಲೆಗಳು.
ಬೆಳೆ ವಿವರಗಳು.
ಬ್ಯಾಂಕ್ ಖಾತೆಯ ವಿವರಗಳು.
ಯೋಜನೆಯ ಲಾಭಗಳು
ಹೆಚ್ಚು ಬೆಳೆ ಉತ್ಪಾದನೆ:
ನೀರಿನ ಸಮರ್ಪಕ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಕೃಷಿ ಫಲಿತಾಂಶದ ಹೆಚ್ಚಳ.
ಜಲ ಸಂಪತ್ತಿನ ಸಂರಕ್ಷಣೆ:
ಜಲಾಶಯ ಮತ್ತು ನೀರಿನ ಶೇಖರಣೆ ಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ನೀರಿನ ನಷ್ಟ ತಡೆಯುವುದು.
ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಾಯ:
ರೈತರಿಗೆ ಸಬ್ಸಿಡಿ ಮತ್ತು ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು.
ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಬಳಕೆ:
ಮೈಕ್ರೋ ಇರಿಗೇಷನ್ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ನೀರಾವರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಅನುಸರಣೆಯಿಂದ ರೈತರಿಗೆ ಸುಲಭತೆ.
ಯೋಜನೆಯ ಯಶಸ್ಸು ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಗಳು
ಹಲವು ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ರೈತರು ಬೆಳೆತ ನೀರಾವರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಲಾಭಾಂಶ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.
ಮಣ್ಣಿನ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ನೀರಿನ ದುರಪಯೋಗವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ದೇಶದ ಕೃಷಿಕ ಸಮುದಾಯವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಿದೆ.
ಸಾರಾಂಶ
ಪ್ರಧಾನಮಂತ್ರಿ ಕೃಷಿ ಸಿಂಚಾಯಿ ಯೋಜನೆ (PMKSY) ಭಾರತದ ಕೃಷಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಭೂತ ಸಮಗ್ರತೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ನಿರ್ವಹಣೆಯಲ್ಲಿ ಇದು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿ, ರೈತರಿಗೆ ನಿರಂತರ ನೀರಿನ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸುತ್ತಿದೆ. “ನೀರು ಉಳಿಸಿ, ಬೆಳೆ ಹೆಚ್ಚಿಸಿ” ಎಂಬ ಸರಳ ಮತ್ತು ಶ್ರೇಷ್ಠ ಧ್ಯೇಯವನ್ನು ನೆರವೇರಿಸುವ ಮಹತ್ವದ ಹೆಜ್ಜೆ.
