ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆ (National Health Mission – NHM)

ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆ (National Health Mission – NHM):

ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆ (NHM) ದೇಶದ ಪ್ರತಿ ನಾಗರಿಕನಿಗೆ ಸಮಾನವಾಗಿ ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಪ್ರಮುಖ ಯೋಜನೆ. 2005ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಗೊಂಡ ಈ ಯೋಜನೆ, ಗ್ರಾಮೀಣ ಆರೋಗ್ಯ ಮಿಷನ್ (NRHM) ಮತ್ತು ಶಹರಿ ಆರೋಗ್ಯ ಮಿಷನ್ (NUHM) ಎಂಬ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ಘಟಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಯೋಜನೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳು:

1. ಆರೋಗ್ಯ ಸೌಲಭ್ಯ ಸುಧಾರಣೆ:
   ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳು, ಸಮುದಾಯ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳು, ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲಾ ಆಸ್ಪತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದು.

2. ತಾಯಂದಿರು ಮತ್ತು ಶಿಶು ಆರೋಗ್ಯ:
   ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಶಿಶು ಮರಣದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು ಮತ್ತು ಅವರ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಪರಿಹರಿಸುವುದು.

3. ಸರ್ವರಿಗೂ ಲಭ್ಯವಾದ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆ:
   ಸಮುದಾಯದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಸದಸ್ಯನಿಗೂ ಅಗತ್ಯವಾದ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸೇವೆಯನ್ನು ಲಭ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು.

4. ಜೀವನಶೈಲಿ ರೋಗ ನಿರ್ವಹಣೆ:
   ಜೀವನಶೈಲಿಯ ರೋಗಗಳು (ಹೃದಯ ರೋಗ, ಮಧುಮೇಹ) ಮತ್ತು ಇತರ ದೀರ್ಘಕಾಲಿಕ ರೋಗಗಳನ್ನು ತಡೆಯಲು ಆರೋಗ್ಯ ಕಾರ್ಯ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವುದು.

5. ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆ:
   ಡೆಂಗೆ, ಮಲೇರಿಯಾ, ಟಿಬಿ, ಮತ್ತು ಇತರ ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳಿಗೆ ತ್ವರಿತ ಪರಿಹಾರ.

NHM ಯೋಜನೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶಗಳು:

1. ಮಕ್ಕಳ ಆರೋಗ್ಯ:
   ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬೇಕಾದ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು, ನಿರಂತರ ಪೋಷಣಾ ಸಹಾಯ ಮತ್ತು ಲಸಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.

2. ಮಹಿಳಾ ಆರೋಗ್ಯ:
   ಗರ್ಭಿಣಿ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಕ ಆರೋಗ್ಯ ತಪಾಸಣೆ, ಬಡಾವಣಿ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಶಿಸ್ತಾದ ಸೇವೆ, ಮತ್ತು ತುರ್ತು ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

3. ಆರೋಗ್ಯ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಶಕ್ತೀಕರಣೆ:
   ಆಶಾ (ASHA) ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಹಕ್ಕಿದಾರಿ ನೀಡುವುದು, ಮತ್ತು ಅವರ ಮೂಲಕ ಸಮುದಾಯದ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

4. ಜೀವನಶೈಲಿ ಪರಿವರ್ತನೆ:
   ಆರೋಗ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಲು ಜನಜಾಗೃತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯಕರ ಜೀವನಶೈಲಿಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನ.

5. ಆಧುನಿಕ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ:
   ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಡಿಜಿಟಲ್ ವೈದ್ಯಕೀಯ ದಾಖಲೆ, ದೂರ ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸೇವೆ (Telemedicine) ಗಳ ಬಳಕೆ.

ಗ್ರಾಮೀಣ ಆರೋಗ್ಯ ಮಿಷನ್ (NRHM):

NRHM ಯೋಜನೆ ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ.

• ಜನನದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತುರ್ತು ಸೇವೆ.

• ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಶಿಶು ಪಾಲನಾ ಸೇವೆ.

• ಆರೋಗ್ಯ ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಜಾಗೃತಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು.

ಶಹರಿ ಆರೋಗ್ಯ ಮಿಷನ್ (NUHM):

NUHM ಶಹರಗಳಲ್ಲಿ ಬಡಜನರಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.

• ಬಡಾವಣಿ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳು.

• ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳ ತಡೆ.

• ತುರ್ತು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಸೇವೆಗಳು.

ಅರ್ಜಿ ಸಲ್ಲಿಕೆ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ:

1. ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ಸಂಪರ್ಕ:
   ಸಮೀಪದ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರ ಅಥವಾ ಆಸ್ಪತ್ರೆಯ ಮೂಲಕ NHM ಯೋಜನೆಯ ಲಾಭ ಪಡೆಯಬಹುದು.

2. ಆಶಾ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರ ಸಹಾಯ:
   ನಿಮ್ಮ ಪ್ರದೇಶದ ಆಶಾ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಿ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳ ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಸಹಾಯ ಪಡೆಯಿರಿ.

3. ಆರೋಗ್ಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ:
   ಸ್ಥಳೀಯ ಆರೋಗ್ಯ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಉಚಿತ ತಪಾಸಣೆ, ಲಸಿಕೆ ಮತ್ತು ವೈದ್ಯಕೀಯ ಕಾರ್ಯ ಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಿ.

ಪ್ರಯೋಜನಗಳು:

1. ಆರೋಗ್ಯದ ಸುಧಾರಣೆ:
   ದಾರಿದ್ರ್ಯದಿಂದ ಮುಕ್ತವಾಗಿರುವ ಆರೋಗ್ಯ ಸೇವೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸಮುದಾಯದ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದು.

2. ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣದ ಕಡಿತ:
   ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಶಿಶುಗಳ ಮರಣ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ತಗ್ಗಿಸುವ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು.

3. ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗ ನಿರ್ವಹಣೆ:
   ವೈರಲ್ ರೋಗಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಂಕ್ರಾಮಿಕ ರೋಗಗಳ ತಡೆಗಾಗಿ ತಕ್ಷಣದ ಪರಿಹಾರ.

4. ಜೀವನಶೈಲಿ ರೋಗ ತಡೆ:
   ಜನರಲ್ಲಿ ಆರೋಗ್ಯಕರ ಜೀವನಶೈಲಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವುದು.

NHM ಯೋಜನೆಯ ಮಹತ್ವ:

ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಕುಟುಂಬ ಕಲ್ಯಾಣ ಯೋಜನೆ (NHM), ಭಾರತದ ಸಮಗ್ರ ಆರೋಗ್ಯ ಸಾಧನೆಗಾಗಿ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದ್ದು, ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುತ್ತದೆ.

“ಜನತೆಯ ಆರೋಗ್ಯವು ರಾಷ್ಟ್ರದ ಬಲವಾಗಿದೆ” ಎಂಬ ಧ್ಯೇಯವಾಕ್ಯದೊಂದಿಗೆ NHM ಸಮುದಾಯ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ನಿರಂತರ ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿದೆ.